Bidang akuakultur semakin penting sejajar dengan matlamat meningkatkan sumber makanan negara menerusi pertanian dan perikanan. Lebih menarik ia telah dikenal pasti menjadi sektor pengeluaran makanan yang paling pesat berkembang dengan kadar pertumbuhan 10 peratus setahun.
Peningkatan dalam permintaan makanan laut serta hasil tangkapan perikanan yang semakin berkurangan telah mendorong penerokaan bidang ini. Justeru, banyak pihak tampil menjalankan penyelidikan bagi meningkatkan pengeluaran ikan sama ada secara langsung atau tidak langsung.Antara agensi yang terlibat dalam penyelidikan berkaitan akuakultur ialah Institut Penyelidikan Marin Borneo (IPMB), Universiti Malaysia Sabah (UMS).
Aktiviti-aktiviti penyelidikan dan pembangunan akuakultur di institut tersebut bermula sejak tahun 1995, yang ketika itu hanya dikenali sebagai Unit Penyelidikan Marin Borneo sejurus selepas penubuhan UMS. Pada bulan Jun 2000, unit tersebut dinaik taraf menjadi sebuah pusat kecemerlangan dan dikenali sebagai IPMB.
Akuakultur merupakan bidang keutamaan IPMB. Ia didorong oleh permintaan makanan laut yang meningkat dan kepentingannya kepada ekonomi negara seperti yang terkandung dalam Dasar Pertanian Negara.
Timbalan Pengarah (Penyelidikan dan Inovasi) institut terbabit, Dr. Sitti Raehanah Muhamad Shaleh, antara sumbangan terpenting IPMB kepada industri akuakultur negara ialah penyelidikan dan penghasilan ikan kerapu hibrid.
''Ikan kerapu menjadi keutamaan kerana kepentingan ekonomi dan terdapat jurang antara bekalan dan permintaan,''katanya..
Kata beliau, pengurusan induk adalah aspek yang paling penting dalam kajian penghibridan ikan kerapu.
Induk daripada dua spesies iaitu kerapu harimau dan kerapu gergasi dipelihara sehingga matang.
Bagaimanapun, pembiakan aruhan melalui penggunaan hormon HCG atau human chorionic gonadotropin juga dijalankan untuk mematangkan telur.
Hormon pada dos 500 IU/kg diberikan kepada induk betina melalui suntikan interperitoneal pada dasar sirip pektoral ikan.
Telur ikan kerapu harimau yang telah matang kemudian dikutip melalui kaedah pelurutan perut ikan.
Telur yang terkumpul di dalam mangkuk plastik kemudian disenyawakan dengan sperma daripada kerapu gergasi yang telah dikumpul lebih awal menggunakan alat pengumpul sperma yang khas.
Perkembangan telur yang tersenyawa akan dipantau sehinggalah menetas.
Larva ikan yang baru menetas akan dipelihara dengan teliti dengan memberikan makanan hidup seperti rotifer bermula dari hari ke-2 selepas menetas sehingga hari ke-20.
Artemia kemudian diberikan sehingga usia 45 hari selepas menetas dan diikuti dengan pemberian makanan rumusan (aqua feed) apabila telah mencapai peringkat juvenil.
Pemberian makanan rumusan seawal mungkin adalah penting untuk melatih anak-anak ikan untuk menerima makanan rumusan berbanding ikan baja khususnya apabila kelak dilepaskan ke dalam kolam-kolam atau sangkar-sangkar ternakan.
Hasil kacukan merupakan sasaran penyelidikan intensif untuk sebarang tanda-tanda heterosis (atau vigor hasil kacukan) iaitu keupayaan hasil kacukan untuk mengatasi sifat-sifat tertentu induk ikan.
Parameter yang menjadi tumpuan istimewa adalah tumbesaran, fleksibiliti pengadaptasian, kemandirian dan kematangan awal yang boleh membawa kelebihan dalam bidang akuakultur.
Bagaimanapun, disebabkan oleh mekanisme-mekanisme genetik yang kompleks dan interaksi rumit antara alam persekitaran dan gen-gen, satu kajian lanjutan diperlukan untuk menjawab persoalan mengenai kelebihan praktikal pengacukan ikan kerapu.
Kajian mengenai ciri-ciri morfologi menunjukkan bahawa hasil kacukan ini mempunyai sifat keturunan yang paling rapat dalam generasi pertama.
Namun, hasil kacukan tidak menunjukkan keseragaman antara satu sama lain.
Penanda molekular dihasilkan untuk penggunaan dalam kajian kepelbagaian populasi mengenai genotip induk ikan dan hasil kacukannya.
Hasil kacukan akan ditapis berdasarkan ujian-ujian kecergasan dan pembentukkan hubungan di antara ciri-ciri yang dikehendaki yang diwakili oleh fenotip dan penanda molekular yang mewakili genotip.
Pendekatan kajian yang dijalankan termasuklah pemencilan turutan DNA yang unik tanpa mengorbankan spesimen.
DNA diekstrak dari cebisan sirip, diperbanyakkan dengan menggunakan primer PCR multipleks diikuti dengan pengklonan dan PCR turutan amplikon. Penanda turutan telah disimpan ke dalam GenBank.
Peningkatan dalam permintaan makanan laut serta hasil tangkapan perikanan yang semakin berkurangan telah mendorong penerokaan bidang ini. Justeru, banyak pihak tampil menjalankan penyelidikan bagi meningkatkan pengeluaran ikan sama ada secara langsung atau tidak langsung.Antara agensi yang terlibat dalam penyelidikan berkaitan akuakultur ialah Institut Penyelidikan Marin Borneo (IPMB), Universiti Malaysia Sabah (UMS).
Aktiviti-aktiviti penyelidikan dan pembangunan akuakultur di institut tersebut bermula sejak tahun 1995, yang ketika itu hanya dikenali sebagai Unit Penyelidikan Marin Borneo sejurus selepas penubuhan UMS. Pada bulan Jun 2000, unit tersebut dinaik taraf menjadi sebuah pusat kecemerlangan dan dikenali sebagai IPMB.
Akuakultur merupakan bidang keutamaan IPMB. Ia didorong oleh permintaan makanan laut yang meningkat dan kepentingannya kepada ekonomi negara seperti yang terkandung dalam Dasar Pertanian Negara.
Timbalan Pengarah (Penyelidikan dan Inovasi) institut terbabit, Dr. Sitti Raehanah Muhamad Shaleh, antara sumbangan terpenting IPMB kepada industri akuakultur negara ialah penyelidikan dan penghasilan ikan kerapu hibrid.
''Ikan kerapu menjadi keutamaan kerana kepentingan ekonomi dan terdapat jurang antara bekalan dan permintaan,''katanya..
Kata beliau, pengurusan induk adalah aspek yang paling penting dalam kajian penghibridan ikan kerapu.
Induk daripada dua spesies iaitu kerapu harimau dan kerapu gergasi dipelihara sehingga matang.
Bagaimanapun, pembiakan aruhan melalui penggunaan hormon HCG atau human chorionic gonadotropin juga dijalankan untuk mematangkan telur.
Hormon pada dos 500 IU/kg diberikan kepada induk betina melalui suntikan interperitoneal pada dasar sirip pektoral ikan.
Telur ikan kerapu harimau yang telah matang kemudian dikutip melalui kaedah pelurutan perut ikan.
Telur yang terkumpul di dalam mangkuk plastik kemudian disenyawakan dengan sperma daripada kerapu gergasi yang telah dikumpul lebih awal menggunakan alat pengumpul sperma yang khas.
Perkembangan telur yang tersenyawa akan dipantau sehinggalah menetas.
Larva ikan yang baru menetas akan dipelihara dengan teliti dengan memberikan makanan hidup seperti rotifer bermula dari hari ke-2 selepas menetas sehingga hari ke-20.
Artemia kemudian diberikan sehingga usia 45 hari selepas menetas dan diikuti dengan pemberian makanan rumusan (aqua feed) apabila telah mencapai peringkat juvenil.
Pemberian makanan rumusan seawal mungkin adalah penting untuk melatih anak-anak ikan untuk menerima makanan rumusan berbanding ikan baja khususnya apabila kelak dilepaskan ke dalam kolam-kolam atau sangkar-sangkar ternakan.
Hasil kacukan merupakan sasaran penyelidikan intensif untuk sebarang tanda-tanda heterosis (atau vigor hasil kacukan) iaitu keupayaan hasil kacukan untuk mengatasi sifat-sifat tertentu induk ikan.
Parameter yang menjadi tumpuan istimewa adalah tumbesaran, fleksibiliti pengadaptasian, kemandirian dan kematangan awal yang boleh membawa kelebihan dalam bidang akuakultur.
Bagaimanapun, disebabkan oleh mekanisme-mekanisme genetik yang kompleks dan interaksi rumit antara alam persekitaran dan gen-gen, satu kajian lanjutan diperlukan untuk menjawab persoalan mengenai kelebihan praktikal pengacukan ikan kerapu.
Kajian mengenai ciri-ciri morfologi menunjukkan bahawa hasil kacukan ini mempunyai sifat keturunan yang paling rapat dalam generasi pertama.
Namun, hasil kacukan tidak menunjukkan keseragaman antara satu sama lain.
Penanda molekular dihasilkan untuk penggunaan dalam kajian kepelbagaian populasi mengenai genotip induk ikan dan hasil kacukannya.
Hasil kacukan akan ditapis berdasarkan ujian-ujian kecergasan dan pembentukkan hubungan di antara ciri-ciri yang dikehendaki yang diwakili oleh fenotip dan penanda molekular yang mewakili genotip.
Pendekatan kajian yang dijalankan termasuklah pemencilan turutan DNA yang unik tanpa mengorbankan spesimen.
DNA diekstrak dari cebisan sirip, diperbanyakkan dengan menggunakan primer PCR multipleks diikuti dengan pengklonan dan PCR turutan amplikon. Penanda turutan telah disimpan ke dalam GenBank.
Sumber:Utusan Malaysia
